Oι κατοικιες της Καισαρειας στα παλιοτερα και νεοτερα χρονια

Οι κατοικιες της Καισαρειας ηταν παλιοτερα διωροφες και κεραμοσκεπεις.
Κατασκευαζονταν απο πετρα και λασπη,καποτε δε απο νωπα τουβλα.
Την πετρα μετεφεραν οι κατοικοι απο τα ερειπομενα τειχη του Παλιοκαστρου,τη Μεγαλη Ραχη,και απο τους γυρο λοφους.

Καθε οροφος αποτελουνταν απο δυο η τεσσερα δωματια και μια σαλα.Σε καποιο απο τα δωματια φιγουραριζε το αναμμενο τζακι. Ο κατω οροφος επικοινωνουσε με τον επανω με εσωτερικη ξυλινη σκαλα,συχνα δε και με εξωτερικη. Στη σαλα (χωλ) του κατω οροφου βρισκοταν οι σιταποθηκες (αμπαρια) του σπιτιου για λογους ασφαλειας των σιτηρων απο τυχον κλεφτες.
Στην προσοψη του επανω οροφου υπηρχε σχεδον σε καθε σπιτι ξυλινο μπαλκονι,που εδινε μια ιδιαιτερη χαρη στην εξωτερικη του εμφανιση. Μπροστα απο το σπιτι θπηρχε μεγαλη αυλη.

Διπλα σε καθε σπιτι και σε λειτουργικη σχεση μ αυτο υπηρχε το μαγειρειο (κοιν.μαιριο),οπου οι νοικοκυρες παρασκευαζαν τα φαγητα και κοντα σ αυτο ο φουρνος του σπιτιου,οπου εψηναν τα παραδοσιακα ψωμια και αλλα φαγητα. Στα παλιοτερα χρονια τα σπιτια της Καισαρειας θερμαινονταν μονο απο τα τζακια και αργοτερα με θερμαστρες καυσοξυλων και πετρελαιου.Δεν υπηρχαν ανεσεις για τους ενοικους και οι συνθηκες διαβιωσεως ηταν πολυ δυσκολες. Την παλια κατοικια πλαισιωναν τα οικηματα,οπου διεμεναν και τρεφονταν τα κατοικιδια ζωα,η προβατα για τα γιδοπροβατα,ο σταυλος (αχουρι) για τα βοοειδη,τα γαιδουρακια,τα αλογα και τα μουλαρια,τα χοιροστασια για τα γουρουνια και τα κοτετσια για τα πουλερικα.

Επισης υπηρχε ο αχυρωνας για την αποθηκευση των ζωοτροφων. Σημερα κτιζονται στην Καισαρεια συγχρονες κατοικιες με ψημενα τουβλα,σιδερο και μπετον,ωστε να αντεχουν ακομα  και σε ισχυρες σεισμικες δονησεις. Ειναι εξοπλισμενες με ολα τα κομφορ (κεντρικη θερμανση,ψυγεια,κουζινες,τηλεορασεις και πολλα αλλα),ωστε να καθιστουν ανετη,ξεκουραστη και αξιοπρεπη τη διαβιωση των ενοικων. Στον περιβαλλοντα

χωρο τους οι κατοικιες ειναι εξωραισμενες με δενδρα

λουλουδια,πρασινη χλοη(γκαζον) και αλλα,τα οποια δημιουργουν μια αισθητικη απολαυση και ομορφια.

Ενδυμασιες των κατοικων του οικισμου

Τοσο η ανδρικη οσο και η γυναικεια ενδυμασια των κατοικων της Καισαρειας περασε-μεσα στην πολυχρονη Ιστορια του χωριου-απο διαφορες διαδοχικες αλλαγες και διαφοροποιησεις,σε σχεδια,χρωματα,υφασματα,φαρδος,μακρος και τα λοιπα,αναλογα με τις επικρατουσες καθε φορα πολιτικες,πολιτιστικες και κοινωνικες αντιληψεις.
Η παλιοτερη επισημη ανδρικη ενδυμασια των κατοικων της Καισαρειας,οπως και των αλλων Ελληνων,ηταν η γραφικη τσολιαδικη ενδυμασια: κοκκινο φεσι με η χωρις φουντα, ασπρο πουκαμισο,υφαντο γιλεκο (τζιαμπαντανι),πολυχρωμο υφαντο ζωναρι,φουστανελλα,ασπρες καλτσες (χολεβια),τσαρουχια με η χωρις φουντα.

Σημερα η ενδυμασια αυτη φοριεται σε εθνικες επετειους της πατριδας μας,σε παραδοσιακες χορευτικες εκδηλωσεις,απο ανδρες της προσωπικης φρουρας του Ανωτατου αρχοντα της Χωρας μας και σε αλλες περιπτωσεις.Με την παροδο του χρονου η ανρικη φορεσια αλλαζει.Η καλοκαιρινη ειναι ελαφρια (πουκαμισο,πουλοβερ,παντελονι,παπουτσια), ενω η χειμωνιατικη πιο βαρια,αφου ειναι φτιαγμενη απο υφαντα μαυρα μαλλινα υφασματα (παλτα,καπες και αλλα).

Η σημερινη ανδρικη φορεσια ειναι τελειως διαφορετικη απο την παραδοσιακη,σε σχεδια,αποχρωσεις,υφασματα.

Η παραδοσιακη γιορτινη ενδυμασια των κοριτσιων και των νεων γυναικων ηταν πλουσια και φανταχτερη σε χρωματα,σχεδια,υφασματα (πολυχρωμο μαντηλι,γιλεκο,πουκαμισο,κατασαρι,στοφα,φουστα,υφαντη ποδια,χειροποιητες κεντημενες λευκες καλτσες,παπουτσια). Διαφορα κοσμηματα (στολιδια) στο κεφαλι,στο στηθος,στη μεση και τα χερια των κοριτσιων συμπληρωναν την ομορφη γραφικη τους ενδυμασια.

Η καθημερινη φορεσια των γυναικων ηταν πιο απλη και λιγοτερο φανταχτερη. Οι παραδοσιακες γυναικειες ενδυμασιες φοριουνταν σε διαφορες θρησκευτικες η εθνικες γιορτες και σε πολιτιστικες εκδηλωσεις.

Η κτηνοτροφια στον οικισμο Καισαρειας

Τα εκτρεφομενα ζωα στην Καισαρεια ηταν τα εξης: Αγελαδες,αιγοπροβατα,γουρουνια,βοδια,βουβαλια,γαιδουρακια,αλογα,μουλαρια.;Απ αυτα τα γαιδουρακια,τα αλογα και τα μουλαρια τα χρησιμοποιουσαν μονο ως υποζυγια για την εκτελεση διαφορων γεωργικων εργασιων και τη μεταφορα προιοντων,ενω απο τα σλλσ αποκομιζαν γαλα,κρεας,μαλλι,και δερματα. Απο τα πουλερικα ετρεφαν κοτες,παπιες και χηνες.

Απο τα αιγοπροβατα αποκομιζαν γαλα,μαλλι,κρεας και δερματα. Απο τις αγελαδες γαλα,κρεας και δερματα,ενω απο τα γουρουνια κρεας μαγειρικο λιπος και δερματα. Τελος απο τα εκτρεφομενα πουλερικα επαιρναν το κρεας και τα ευγευστα και θρεπτικα αυγα.

Απο το γαλα των αγελαδων και των αιγοπροβατων οι κατοικοι παρασκευαζαν ολων των ειδων γαλακτοκομικα προιοντα(τυρι,βουτυρο,γιαουρτι,μηζηθρα,και αλλα).

Το μαλλι των αιγοπροβατωντο χρησιμοποιουσαν σαν πρωτη υλη για να κατασκευαζουν με τον αργαλειο σεντονια κλινοσκεπασματα,στρωσιδια,προσοψια,ποδιες και αλλα. Οι νοικοκυρες του χωριου κατασευαζαν με τα μαλλινα νηματα χειροποιητες καλτσες,πουλοβερ,χειροκτια,εσωρουχα,την προικα των κοριτσιων και αλλα.

Απο τα δερματα του αρνιου η του κατσικιου κατασκευαζονταν τα τουλουμια (κοιν.δερματια),οπου συντηρουσαν το τουλουμισιο τυρι και δερματινα σακουλια (κοιν.δραγατσικες),ενω απο το δερμα των γουρουνιων εφτιαχναν ελαφρα καλοκαιρινα σανδαλια (κοιν.γουρνοτσαρουχα).

Κατ αυτον τον τροπο με τα παραγομενα επι τοπου γεωργικα και κτηνοτροφικα αγαθα,τα ειδη οικοτεχνιας και αλλα.Οι κατοικοι της Καισαρειας ικανοποιουσαν σε μεγαλο βαθμο τις πιο βασικες καθημερινες τους αναγκες σε ειδη διατροφης,ενδυσης και υποδησης.

Απο την αγορα της Κοζανης προμηθευονταν οσα προιοντα δεν παρηγαγαν στον τοπο τους,οπως λαδι,ζαχαρι,ρυζι,ζυμαρικα,σαπουνια,μπαχαρικα,ετοιμα ενδυματα,παπουτσια,ειδη προικας,γεωργικα εργαλεια και αλλα.

Τα μηχανοκινητα μεταφορικα μεσα αντικατεστησαν πληρως τα υποζυγια του χωριου,σε βαθμο,ωστε να εκλειψουν αυτα τα ειδη και να αποτελουν πλεον παρελθον για τον τοπο μας.

Το αμπελι στον οικισμο Καισαρειας

Ανεκαθεν οι κατοικοι της Καισαρειας ασχολουνταν με την αμπελουργια.Καθε αγροτικο νοικοκυριο καλλιεργουσε το αμπελι του για την παραγωγη σταφυλιιων και των παραγωγων του(κρασι,ρακι,ξυδι). Τα παραγομενα στην Καισαρεια επιτραπεζια σταφυλια ειναι εξαιρετικης ποιοτητας,τοσο για τη γευση τους,οσο και για το αρωμα τους.

Εξαιρετικης ποιοτητας ειναι επισης το κρασι και το τσιπουρο. Απο τα παλια χρονια ο αμπελωνας του χωριου βρισκοταν στην αγροτικη περιοχη <<ΜΟΥΛΚΙΑ>>.Την τοποθεσια αυτη την παραχωρησε ο μπεης του χωριου ως ιδιοκτησια στους κολληγους αγροτες αποκλειστικα και μονο για τη φυτευση και καλλιεργεια αμπελιων. Αργοτερα ο αμπελωνας μεταφερθηκε στη βορεια πλευρα του χωριου,δεξια και αριστερα του δρομου προς Κοζανη. Σημερα συνεχιζεται η αμπελοκαλλιεργεια στον οικισμο με βαση τις συγχρονες προδιαγραφες της αμπελουργιας και με εξαιρετικα αποτελεσματα,τοσο στην παραγωγη,οσο και στην ποιοτητα των παραγομενων σταφυλιων.

Ασχολια των κατοικων της Καισαρειας

Ανεκαθεν οι κατοικοι της Καισαρειας ασχολουνταν για την επιβιωση τους με τη γεωργια και την κτηνοτροφια,λογω της εκτεταμενης και παραγωγικης γης και των πλουσιων βοσκοτοπων.

Παραλληλα,καποιοι Καισαριωτες για τη συμπληρωση του οικογενειακου τους εισοδηματος ασχολουνταν και με αλλου ειδους εργασιες,οπως τη μελισσοκομια,δενδροκομια,αμπελουργια και αλλα. Αλλη μια μεριδα κατοικων αρεσκονταν στο κυνηγι και το ψαρεμα στα νερα του Αλιακμονα.Μεγαλο εισοδημα αποκτουν τα τελευταια χρονια οι κατοικοι απο την καπνοκαλλιεργεια και απο την ασκηση διαφορων επαγγελματων (οικοδομοι,μαρμαραδες,επιπλοποιοι,υδραυλικοι,ελαιοχρωματιστες κ.λ.π.) και ως δημοσιοι και ιδιωτικοι υπαλληλοι.            

                                                         ΓΕΩΡΓΙΑ
Στην ευφορη κτηματικη περιοχη της Καισαρειας ευδοκιμουσε και ευδοκιμει και σημερα μια μεγαλη ποικιλια γεωργικων προιοντων,οπως: δημητριακα,(σιταρι,κριθαρι,καλαμποκι,σικαλη,βρωμη),σκορδορδοπαραγωγη,κροκος,ολων των ειδων τα λαχανικα,οσπρια(φασολια,φακες,ρεβιθια,αρακας,κουκια και αλλα).διαφορες ποικιλιες φρουτων(σταφυλια,πεπονια,καρπουζια,μηλα,αχλαδια,δαμασκηνα,κερασια,βερικοκα).Καλλιεργουνταν επισης διαφορα ειδη ζωοτροφων(τριφθλλια,βικος και αλλα).

Παραδοσιακος τροπος καλλιεργειας των δημητριακων στην Καισαρεια.
-----------------------------------------------------------------------------
Μεχρι την δεκαετια του 50 η καλλιεργεια των σιτηρων(γεννηματων),δηλαδη το οργωμα,η σπορα και η συγκομιδη γινοταν με τον παλιο παραδοσιακο τροπο. Το βασικο εργαλειο με το οποιο οι αγροτες οργωναν και εσπερναν τα κτηματα τους ηταν το <<Ησιοδειο>> αροτρο (κοιν.αλετρι). Αυτο ηταν ενα ξυλινο επιμηκες οργανο με σιδερενιο υνι στην ακρη του και συροταν απο ζευγαρι βοδιων,βουβαλιων,αλογων και μουλαριων. Σαν καλλιεργητικο μεσο χρησιμοποιηηκε επισης το σιδερενιο αλετρι καλουμενο στην τοπικη διαλεκτο <<γερμανος>>.Απο την εποχη της σπορας μεχρι την ολολκληρωση της συγκομιδης της γεωργικης σοδειας μεσολαβουσε σχεδον ενας ολοκληρος χρονος (απο τον Οκτωβριο μεχρι τον Αυγουστο του επομενου ετους). Το οργωμα ξεκινουσε με τα φθινοπωρινα πρωτοβροχια και κρατουσε ως τ Αι Δημητριου (26 Οκτωβριου). Απο δω και περα ξεκινουσε η σπορα των γεννηματων και κρατουσε μεχρι τελους Νοεμβριου με αρχες Δεκεμβριου,αναλογα με τις καιρικες συνθηκες. Κατα την διαρκεια του Χειμωνα και της Ανοιξης τα σπαρτα αναπτυσσονταν και μαστωναν τα σταχυα τους. Ο χρονος ωριμανσης των σιτηρων συνεπιπτε με το τελος Ιουνιου,οποτε τοτε ξεκινουσε και ο θερισμος. Γι αυτο και ο μηνας Ιουνιος ονομαζοταν θεριστης,ενω ο Ι ουλιος,οπου γινοταν ο αλωνισμος,λεγοταν αλωναρης. Ο θερισμος γινοταν με τα δρεπανια (κοιν.λελεκια),μεταλλικα ημικυκλια αιχμηρα οργανα με χειρολαβη. Αμεσως μετα το θερισμο ακολουθουσε η δεματοποιηση των θεριζομενων δημητριακων.
Οταν ολοκληρωνοταν ο θερισμος ακολουθουσε η μεταφορα των δεματιων στο χωρο του αλωνιου πανω σε διτροχα αμαξια παλιοτερα,και μετα και σε τετρατροχα καρα συρομενα απο υποζυγια.

Το αλωνι ηταν ενας κυκλικος πλακοστρωτος χωρος,που στο κεντρο του ειχε σταθερα στημενο ενα ξυλινο καθετο στυλο.Γυρω απ αυτον δενοταν μια χοντρη τριχια,με την οποια συνδεοταν-το ενα διπλα στο αλλο -τα ζωα που εκαμναν τον αλωνισμο.

Για να ολοκληρωθει μια παρτιδα αλωνισματος τα αλωνιζοντα ζωα ποδοπατουσαν ολημερις τα σταχυα των σιτηρων,μεχρις οτου τριφτουν καλα-καλα και βγει ο καρπος απο μεσα τους. Κατοπιν οι αγροτες μαζευαν σε σωρο (λαμνι) το αλωνισμενο δημητριακο και με τη βοηθεια του πνεοντος ανεμου το λυχνιζαν με τα καρπολογια σε βαθμο που να ξεχωρισει ο καρπος απο το αχυρο.

Η τελικη φαση του αλωνισμου σφραγιζοταν με το κοσκινισμα του καρπου,ωστε να ξεχωρισουν τα σκυβαλα απο το σιταρι. Ετσι καθαρος πλεον ο αλωνισμενος καρπος τσουβαλιαζονταν και μεταφεροταν στις σιταποθηκες (αμπαρια) των γεωργων.

Ο θερισμος και ο αλωνισμος ηταν τα παλια χρονια μια πολυ σκληρη και επιπονη διαδικασια για τους αγροτες,που επιτεινοταν ακομα περισσοτερο απο τον καυσωνα του καλοκαιριου.

Εξωκλησι αναληψεως του σωτηρος ( Παναγια)

                 
Ανατολικα απο τα εφτα πλατανια και σε αποσταση τριακοσιων περιπου μετρων απ αυτα υπηρχε-πριν σκεπαστει η περιοχη απο τα νερα της τεχνητης λιμνης-το γραφικο εξωκκλησι της Αναληψεως του Σωτηρος,κτισμενο πανω σε αρχαιο βωμο.
Το εκκλησακι αυτο,που,για αγνωστο λογο,οι Καισαριωτες το αποκαλουσαν <<Παναγια>> βρισκοταν στη μεση μιας συσταδας εκατον πενηντα (150) περιπου αυτοφυων πανυψηλων δενδρων φτελιας,που με τη σκια τους δροσιζαν τους καλοκαιρινους μηνες τους εκδρομεις,αλλα και τους ξωμαχους αγροτες του χωριου,που δουλευαν τα καυτα καλοκαιρια στο διπλανο καμπο τα κτηματα τους.
(Καθε 1η του Μαι οι κατοικοι του χωριου ερχοταν εδω για να γιορτασουν και να τραγουδισουν ,αφου στολιζαν τα κεφαλια τους με φτερες και λουλουδια.

Τα εφτα πλατανια

Στο κεντρο περιπου του πλουσιου καμπου της Καισαρειας υψωνοταν ενα πανυψηλο πλατανι,του ποιου ο μεγαλος κορμος σε υψος ενος μετρου απο το εδαφος διακλαδιζοταν σε εφτα κορμους.
Γι αυτο και το δενδρο αυτο,μυστηριο της φυσης,ονομαστικε εφτα πλατανια και εγινε σημειο αναφορας του χωριου.
Κατω απο τον παχυ ισκιο του πλατανου-κατα την παραδοση-συγκεντρωσε ο Εθναποστολος και Ιερομαρτυρας της εκκλησιας μας Κοσμας ο Αιτωλος (1714-1779) τους κατοικους της Καισαρεις και τους διιδαξε να κρατησουν,σαν κορη οφθαλμου,την χριστιανικη τους πιστη,την Ελληνικη γλωσσα,τις πατριες παραδοσεις και την εθνικη τους συνειδηση γιατι πιστευε οτι μονο η τηρηση αυτων των στοιχειων θα μπορουσε να σωσει το Γενος των Ελληνων απο τον εξισλαμισμο και την αφομοιωση απο το βαρβαρο κατακτητη.
Θρυλειται ακομα οτιτον εβδομο κορμο αυτου του δενδρου τον εκοψε καποτε ενας κατοικος της Αιανης με αποτελεσμα να πεθανει αυτος και τα βοδια του.,την ωρα που το μετεφεραν στην Αιανη.
Η εξηγηση που δινεται ειναι οτι η πραξη του ξυλοκοπου ηταν ιεροσυλια,μιας που το δενδρο ειχε παρει την ευλογια του Πατροκοσμα.

Παραδοσιακες νυφικες ενδυμασιες γυναικων του οικισμου Καισαρειας.

Παραδοσιακες νυφικες ενδυμασιες γυναικων του οικισμου Καισαρειας.

Μαθητες γυμνασιου και κατοικοι του οικισμου Καισαρειας 1952

Μαθητες γυμνασιου και κατοικοι του οικισμου Καισαρειας 1952

Παλιο σπιτι στον οικισμο Καισαρειας,δυοροφο με μπαλκονι.

Παλιό δυόροφο σπίτι τού οικισμού.

Παραδοσιακος γαμος στην Καισαρεια

Παλιός παραδοσιακός γάμος στόν οικισμό.

Παραδοσιακος γαμος στην Καισαρεια

Παλιός Παραδοσιακός γάμος στόν οικισμό Καισαρειάς.

Kατοικοι οικισμου Καισαρειας σε γλεντι στην πλατεια του χωριου 1948

Eκκλησιες και Εξωκλησια Καισαρειας

Εξωκλησι προφητη Ηλια Καισαρειας

Εξοκλήσι τού Προφήτη Ηλία.

Εξωκλησι τα εισοδια της Θεοτοκου Καισαρειας

Εξωκλήσι τά εισόδια τής Θεοτόκου.

Εξωκλησι Αναληψεως του Σωτηρος Παναγια Καισαρειας

Τό Εξοκλήσι τής Αναλύψεως Τού Σωτήρος.

Eκκλησια Αγιου Προδρομου Καισαρειας (Εξωκλησια)

Ενοριακος Ναος του Τιμιου Προδρομου Καισαρειας

Οδοιπορικο στην πολιτιστικη παραδοση της Καισαρειας

H Bαγια Ρουσοπουλου και η Αθανασια Τζελου τραγουδουν την Ανοιξη
και το Πασχα.

Οδοιπορικο στην πολιτιστικη παραδοση της Καισαρειας.

Kατοικοι του οικισμου την Καθαρα Δευτερα στο χωρο της Παναγιας,


                                                                                                 

Οδοιπορικο στην πολιτιστικη παραδοση της Καισαρειας

Xορευτικο γυναικων του Μορφωτικου.Πολιτιστικου Συλλογου Καισαρειας στη εκδηλωση της Καθαρας Δευτερας. (Βλεπε You Tube λευκωμα Καισαρειας).
Παραγωγη: Ρουσοπουλος Νικος

Νιόπαντρο ζευγάρι, η νύφη με παραδοσιακή ενδυμασία

(Από τό λεύκωμα Καισαρειάς)

Γάμος στόν οικισμό Καισαρειάς

Νέοι του οικισμού στήν κεντρική βρύση της πλατείας της Καισαρειάς τήν δεκαετία τού 60.

Η Ενοριακή Εκκλησία τού Ιωάννη Προδρόμου στόν οικισμό Καισαρειάς.

Σ

Ο δάσκαλος τού οικισμού Σκανδέρης Χαρήσιος μέ μαθητές του Δημοτικου Σχολειου Καισαρειας.

Παλιές τοπικές ενδημασίες των γυναικών του οικισμού Καισαρειάς.

Αγροτικες εργασιες στον οικισμο Καισαρειας. Οικογενεια Γαυρου Αθανασιου.

Κατοικοι του οικισμου Καισαρειας στο καφενειο του Ανδρεα Κατανα.