ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕIEΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

Καλλιεργεια καπνου

Η καλλιέργεια του καπνού έφτασε στην Ελλάδα από τον Πόντο και από τα παράλια της Μικράς Ασίας . Στην αρχή καλλιεργή8ηκε στην Ανατολική Μακεδονία και στη συνέχεια διαδόθηκε και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας .

Σημαντικά ιστορικά στοιχεία για την καλλιέργεια του καπνού και τη σημασία της κατά το το 18ο και 19ο αιώνα , αναφέρονται στο έργο του Δημητρίου Ζωγράφου " Η ιστορία της Ελληνικής Γεωργίας " . Τα στοιχεία αυτά που σε μεγάλο βαθμό αντλούνται από το βιβλίο του Γάλλου Μποζούρ " Πίναξ του Εμπορίου της Ελλάδος » (1978) , προέρχονται δε από τις περιηγήσεις του στην Ελλάδα κατά το 18ο αιώνα και πριν την Ελληνική Επανάσταση .

Χαρακτηριστικά ο Μποζούρ , αναφερόμενος στα καπνά της Μακεδονίας , σημειώνει : " Ο καπνός είναι , μετά το βαμβάκι , ο πλουσιότερος κλάδος της Ελληνικής εξαγωγής . Αι καπνοφυτείαι καταλαμβάνουν το 1 / 8 των καλλιεργησίμων γαιών και δίνουν πόρον ζωής εις 20.000 οικογένειας . Η Μακεδονία είναι , εις όλον τον κόσμον , καπνοκαλλιέργεια την για κατάλληλος εξοχήν χώρα η κατ ' , παράγει δε 11,200 μπάλλες καπνού » και συνεχίζει : " Γη καπνοφυτεμένη , σιτοκαλλιέργεια η δίδει που εκείνου διπλάσιον συνήθως προϊόν ακαθάριστον έτος δίδει κατ ' , αλλά η καλλιέργεια και η περιποίησις του καπνού απαιτούν φροντίδας αι οποίαι ελαττώνουν πολύ τας οφελείας του καπνοφυτευτού . Και μολονότι δεν διακρίνονται ούτοι , ούτε δια τας οικονομικάς ανέσεις των , ούτε δια την ευκολίαν καταβολής των φόρων , εν τούτοις προτιμούν γενικώς την καπνοκαλλιέργειαν από τη σιτοκαλλιέργειαν . Αι γαίαι προς καπνοπαραγωγήν πωλούνται ακριβότερον , πρέπει λοιπόν να παράγουν πλειότερον από τους σιτοπαραγωγούς " . Στην Καισαρεια η καλλιεργεια του καπνου ειχε ενταθει στην δεκαετια του 60 με αποκορυφωμα το 70, και 80, σημερα ειναι πολυ ελαχιστη η παραγωγη .

 ( Η αλογιστη χρηση φυτοφαρμακων στην καλλιεργεια του καπνου επαιφερε δυστυχως πολλους θανατους στον οικισμο ) .

Καλλιεργεια καλαμποκιου

Η σπορά γίνεται κατά την άνοιξη , γιατί το καλαμποκι είναι ευαίσθητο στο ψύχος . Γίνεται με διασκορπισμό των σπόρων ή σε αυλακιές . Οι σπόροι σκεπάζονται με σβάρνισμα . Σήμερα η σπορά γίνεται με ειδικές σπαρτικές μηχανές , ομοιόμορφη σε βάθος και σε κανονικές αποστάσεις . Το έδαφος πρέπει να είναι ελαφρό και δροσερό . Χρειάζεται καλή καλλιέργεια και λίπανση . Καλύτερη απόδοση έχει η ποτιστική καλλιέργεια . Με τον υβριδισμό πετυχαίνεται επιθυμητή ποικιλία με μεγάλη στρεμματική απόδοση . Τα σπέρματα των νέων φυτών , όταν σπαρθούν , δε μας δίνουν τα ίδια αποτελέσματα , γι ` αυτό οι καλλιεργητές κάθε χρόνο προμηθεύονται νέο σπόρο . Το κ . είναι φυτό αδηφάγο και εξαντλεί το έδαφος από τα θρεπτικά συστατικά , γι ` αυτό επιβάλλεται η αμειψισπορά με σιτάρι , κριθάρι , σίκαλη ή ψυχανθή , η οποία συντελεί στην ανανέωση των συστατικών του εδάφους . Οι απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες για καλύτερη επιτυχία και απόδοση είναι οι εξής : Σκάλισμα 2-3 φορές με ανάλογη αραίωση των φυτών , παράχωμα , πότισμα , αδέλφωμα ( απομάκρυνση παραφυάδων του φυτού ) , κορφολόγημα κ.ά. Η συγκομιδή γίνεται γύρω στα τέλη Αυγούστου μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου , ανάλογα με την ποικιλία . Οι ρόκες κόβονται , ξεφλουδίζονται και αφήνονται να ξεραθούν τελείως . Ακολουθεί εκκοκκισμός και αποθήκευση . Στην Καισαρεια παλια ηταν το βασικο προϊον που χρισημοποιουσαν οι κατοικοι για πολλες χρησεις , οπως και το ψωμι ( μπομποτα ) που ηταν πολυ διαδεδομενο .

Σιταρι
Το σιτάρι είναι από τα αρχαιότερα φυτά . Πότε ακριβώς καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά και ποια είναι η άγριά του μορφή δεν είναι απόλυτα γνωστό . Η ποικιλία των ονομάτων στις διάφορες γλώσσες δείχνει ότι από τους προϊστορικούς ακόμα χρόνους η καλλιέργειά του ήταν διαδομένη σε χώρες μακρινές μεταξύ τους . Οι Κινέζοι π.Χ. , θεωρούν το σιτάρι δώρο του Ουρανού . Μνημεία αρχαιότατα στην Αίγυπτο παρουσιάζουν το σιτάρι γνωστό πριν από τους ποιμένες βασιλείς και ανάγουν την εισαγωγή του στη θεά Ίσιδα . Οι Αρχαίοι Έλληνες θεωρούν ότι η θεά Δήμητρα δίδαξε την καλλιέργεια του σιταριού στον Ελευσίνιο Τριπτόλεμο .

Το σιτάρι αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες , ζώνη πολική την μέχρι αναπτύσσεται και αυτό γι ' . Η μεγάλη όμως θερμοκρασία και η φωτεινότητα της ατμόσφαιρας ευνοούν περισσότερο την ανάπτυξή του . Στον ισημερινό όμως η καλλιέργεια περιορίζεται , εξαιτίας των λίγων βροχών . Το έδαφος προετοιμάζεται καλά και σπέρνεται κατά το φθινόπωρο . Μερικές ποικιλίες σιταριού σπέρνονται την άνοιξη . Σε κάθε στρέμμα χρησιμοποιούνται 10-25 κιλά , ανάλογα με το έδαφος και τον καιρό . Η βλάστηση του σιταριού διακόπτεται . Ειδος συναλλαγης για την προμηθεια των βασικων ειδων αναγκης των κατοικων του οικισμου . ( Λαδι , ρυζι , σαπουνι , κ.α. ) .

Μποστανι

 Σχεδον καθε οικογενεια του οικισμου ειχε το δικο της μποστανι , τα ποτιστικα χωματα της Καισαρειας και ιδιαιτερα του καμπου της εδειναν πλουσια σοδια σε καρπουζι και πεπονι , αλλα και σε αλλα ειδη , οπως κολοκυθες που ηταν πολυ χρισημες γιατι ηταν τροφη για τα ζωα , και για παρασκευη γλυκου , και πητας . Χαρακτηριστικο ηταν οτι σε καθε μποστανι εχτιζαν και μια καλυβα για να μενουν τα ατομα που το φυλαγαν , συνηθως οι ποιο γεροι , η νεα παιδια που δεν μπορουσαν να βοηθησουν σε αλλες γεωργικες εργασιες του καλοκαιριου που ηταν πολλες . ( Στη φωτογραφια φενεται ο καμπος της Καισαρειας που τωρα ειναι λυμνη , και το μποστανι του Θωμα Ρουσοπουλου 1972) .

Η λαχανοκηποι του οικισμου η μπαχτσιεδια

Ηταν μικρα αγροτεμαχεια στην δυτικη πλευρα του χωριου , και οχι τυχαια αλλα γιατι στο σημειο αυτο περνουσε ο πανω λακκος με τα νερα του τα ποτιζαν , φυσικα με την σειρα και αφου περισσευε νερο απο τους νερομυλους του χωριου  για να αλεσουν οι κατοικοι τοσο το σιταρι για ψωμι οσο και τα υπολοιπα , οπως και καλαμποκι που παλαιοτερα με αυτο το αλευρι ζυμωναν την παραδοσιακη μπομποτα.Στα μικρα αυτα ποτιστικα αγροτεμαχεια εβαζαν οτι χρειαζοταν για την καλοκαιρινη αλλα οχι μονο διατροφη . Ντοματες , πιπεριες , μελιτζανες , κρεμμυδια , πρασσα , λαχανα , και οτι αλλο ηταν δυνατον να χωρεσει σε αυτην την μικρη εκταση . Στην περιοχη αυτη την περιοδο του καλοκαιριου ηταν διασπαρτη στον αερα η μυρωδια της ντοματας , και των αλλων κυπευτικων , μια μυρωδια που σημερα λειπει . Και μιας και αναφερθηκαμε στα μπαχτσιεδια , και με τα οποια ηταν συνδεδεμενη η παρουσια του Αγροφυλακα , στην συνεχεια θα πουμε δυο λεξεις για τον τοτε αγροφυλακα η ( Ντραγατι ) . Σημερα εκει που καποτε ευφορουσαν τα λαχανικα δεσποζει η εγκαταλειψη,παλαιες εγκαταστασεις αποξηρανσις καπνων,ναϊλον πεταμενα,και χορτα,πολλα χορτα.Τιποτα δεν θυμιζει εκεινες τις εποχες,που αν και δεν ειχαν μηχανηματα εν τουτης υπηρχε αρμονια μεταξυ της φυσης και των ανθρωπων και πανω απ΄ολλα καθαρο περιβαλλον.Τα μονα που εμειναν ανεπαφα μεχρις στιγμης ειναι καποια μεγαλα δενδρα,μαρτυρες της αλλαγης του τοποιου και των ανθρωπων . Ο πανω λακκος απαψε να υφισταται εδω και πολλα χρονια με αποτελεσμα να εγκαταλοιπονται οι καλλιεργιες κηπευτικων και στην θεση τους να βλεπουμε σημερα σιτιρα.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

H φωτογραφια αυτη ειναι απο τις αρχες της δεκαετιας του 60 στην πλατεια του οικισμου και δυπλα στο οχημα του ΨΥ-ΠΑ-ΚΟ.

Παραδοσιακος γαμος με την μεταφορα των νεονυμφων πανω σε αλογα.

Η διασκεδαση των κατοικων του οικισμου ηταν τα καφενεια, με το τσιπουρο και λιγοστο μεζε, αλλα με πολυ κεφι και χωρατο, ενας τετοιος χωρος ηταν το καφενειο του Κατανα Ανδρεα,που δυστυχως σημερα δεν υπαρχει οπως και οι κατοικοι της φωτογραφιας.

Kατοικοι του οικισμου σε γιορτη εξω απο το καφενειο του Μαστορα Κων/νου,το κτισμα αυτο υπαρχει ακομη και σημερα,και ειναι πυσω απο τον κεντρικο Ναο του Αγιου Προδρομου.(Στο κεντρο διακρινεται ο δασκαλος Σκανδερης Χαρισιος).

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΣΦΑΓΗΣ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

.Οπως σε ολλα τα χωριά του Τσιαρτσιαμπα ετσι και στην Καισαρεια η "σφαγή των χοίρων" η λεγόμενη "χοιροσφαγή" επαίρνε ένα εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Σχεδόν σε κάθε σπίτι υπυρχαν γουρούνια. Οι κάτοικοι και οι προσκεκλημένοι σε ομάδες ξεκινούσαν το σφάξιμο από σπίτι σε σπίτι. Μάλιστα προσδίδαν ένα τελετουργικό στην "χοιροσφαγή". Ηταν απαραίτητο να υπάρχει φωτιά και ζεστό νερό, να υπάρχει κάρβουνο και λιβάνι και την ώρα που γίνοταν η σφαγή, η νοικοκυρά, θα επρέπε να τα ρίξει πάνω στη σφαγή. Μάλιστα στο στόμα του χοίρου συνηθίζοταν να τοποθετούν ένα λεμόνι για να μένει ανοιχτό.

Στη συνέχεια τοποθετούσαν το χοιρινό ανάμεσα σε δύο ξύλα μεγάλα και αρχίζαν το "ξεπάστωμα". Όταν τελειώναν όλους του χοίρους της γειτονιάς αρχίζε το γλέντι ενώ την ίδια ώρα οι νοικοκυρές ξεκινούσαν να φτιάχνουν λουκάνικα "τσιγαρίδες" και "μπουμπάρια". Σε ένα μεγάλο καζάνι ερίχναν τμήματα από το λίπος του χοίρου που ειχε και κομμάτια κρέας πάνω του, το εβάζαν στη φωτιά και αυτό αρχίζε να λιώνει. Συλλέγανε το ρευστό λίπος σε δοχεία και ότι απομενε στο τέλος ηταν "οι τσιγαρίδες" ''η τσιγαριθρες ''. Tο λιπος το χρησιμοποιουσαν στη μαγειρικη σε ολη τη διαρκεια του χρονου,ενω με το δερμα κατασκευαζαν καλοκαιρινα σανδαλια ( τσαρουχια ).Χρήσιμη ήταν και η ουροδόχος κύστη του χοίρου, η «φούσκα». Τα μικρά παιδιά περιμένανε εναγωνίως να τους δώσουνε τη φούσκα να τη φουσκώνουνε και να παίζουνε.

ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ (ΚΟΣΜΙΚΑ)

  Τα χελιδονισματα Ενα εθιμο στην Καισαρεια παλιοτερα, ηταν η περιφορα της χελιδονας. Τα παιδια κρατουσαν ενα καλαθι στο ενα χερι και στο αλλο ενα ξυλινο ραβδι πανω στο οποιο στερεωναν ενα ξυλινο ομοιωμα χελιδονας με κουδουνακια γυρο απο το λαιμο της. Γυριζαν απο σπιτι σε σπιτι και τραγουδουσαν το παρακατω ασμα: Χελιδονι ερχεται απτη μαυρη θαλασσα θαλασσα επερασε πυργον εθεμελιωσε εκατσε και λαλησε μωρκαλη νοικοκυρα σεβα εβγα στο κελλαρι φερε αυγα σαρακοστα και σχοινια πεντηκοστα για να δεσουμε το Μαρτη και τον τσιλιμπουρδακι οξω ηλιος και χαρα μεσα ψυλλ και ποντικοι γεια, χαρα καλημερα σας.Οι νοικοκυρες φιλοδωριζαν τα παιδια με αυγα η χρηματα και ευχονταν καλη Ανοιξη.

 Κατα την διαρκεια του χρονου υπηρχαν και αλλα εθιμα που συνοδευονταν με την ιστορια και την Παραδοση του τοπου.

H ΠερπερουναΤα παλιοτερα χρονια υπηρχε και στην Καισαρεια το εθιμο της περπερουνας η πιρπιρουνας. Αυτο το εθιμο εφαρμοζοταν κυριως την Ανοιξη σε περιπτωση εντονης ξηρασιας. Τοτε η γη ειχε αναγκη απο πολλες βροχες για να αναπτυχθουν και να καρπισουν τα γεννηματα και οι αλλες αγροτικες καλλιεργιες.Οι αγροτες του χωριου, προκειμενου να εξορκισουν το κακο της ανομβριας, διαλεγαν ενα κοριτσι, κυριως απο φτωχη οικογενεια, την πιρπιρουνα και το στολιζαν με πρασινα κλαδια αλλα κυριως με βουζιλα, και αγριολουλουδα. Η πιρπιρουνα μεζι με μια ομαδα συνομηλικων κοριτσιων τριγυριζε ολο το χωριο και ολα μαζι τα κοριτσια τραγουδουσαν το παρακατω τραγουδι: πιρπιρουνα περπατει το θεο παρακαλει για να βρεξει μια βροχη μια βροχη καλοκαιρνη για να γενουν τα ψωμια μπαρες, μπαρες τα νερα λιμνες, λιμνες τα κρασια καθε κουτσορο καλαθι καθε ροκα και οκα καθε σταχυ κιεκατο. Οι νοικοκυρες του χωριου καλοδεχονταν την πιρπιρουνα, εριχναν νερο πανω στα κλαδια που εφερνε επανω της και της φιλοδωριζαν αυγα, χρηματα η κατι αλλο.  

Σουρβα η  Σορβα
Kαντε κλικ στα Player 1,και 2.

Ο κατοικος του οικισμου Ρουσοπουλος Αθανασιος αδελφος μου, ο κουρεας οπως τον αποκαλουν μας διηγηται για το εθημο αυτο που γινονταν απο παρεες παιδιων της εποχης εκεινης. Γυρνουσαν απο σπιτι σε σπιτι τραγουδοντας και με μια μεγαλη ξυλινη σουβλα στο χερι μαζευαν κρεας χοιρινο και κουλουρες.Το εθημο αυτο ειχε αμεση σχεση με την σφαγη των χοιρων, και την γιορτη της Προτωχρονιας μιας και το τραγουδι που απαγγελλωνταν ηταν παραλλαγη του σημερινου για την προτωχρονια. Αυτο το τραγουδι το εχουμε αυθεντικο απο τον Ρουσοπουλο Θωμα που ειναι και πατερας μου,δεν ζει ποια τον ευγνωμονουμε για την πολυτιμη προσφορα του στην διασωση της πολιτιστικης μας κληρονομιας.                                     

                                                                                                    ι  

  

Κανε κλικ στις παλαιοτερες αναρτησεις