H ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

     Η Ιερά Μητρόπολις Καισάρειας-Σερβίων καί Κοζάνης

Ενοριακός Ναός Αγίου Προδρόμου
Καισαρειας σήμερα.

Ενοριακός Ναός Αγίου Προδρόμου
Καισαρειάς πρίν τό1995

Κάνοντας μιά ερευνα στά υ­πάρ­χον­τα γρα­πτά στοι­χεί­α καί αρχεία τής Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης καί σέ άλ­λες μνη­μεια­κές μαρ­τυ­ρί­ες δεν εί­ναι δυ­να­τόν να προσ­δι­ο­ρι­σθεί ο α­κρι­βής χρό­νος που εκ­χρι­στι­α­νί­σθη­κε η πε­ρι­ο­χή μας και ορ­γα­νώ­θη­κε ο χώ­ρος της ση­με­ρι­νής Μη­τρο­πο­λι­τι­κής Ε­παρ­χί­ας σε Ε­πι­σκο­πή. Α­πό ό­σα γνω­ρί­ζο­με, ως πρώ­τη Ε­πι­σκο­πή λει­τούρ­γη­σε η Και­σα­ρεί­ας με έ­δρα την Και­σα­ρεί­α. Στους κα­τα­λό­γους Μη­τρο­πό­λε­ων και Ε­πι­σκο­πών που πα­ρα­θέ­τει ο Γε­ρά­σι­μος Κο­νι­δά­ρης «Εκ­κλη­σι­α­στι­κή ι­στο­ρί­α της Ελ­λά­δος» (τομ. Α . σελ. 513 – 515) α­να­φέ­ρε­ται Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας υ­πα­γο­μέ­νη στη Μη­τρό­πο­λη Λα­ρί­σης κα­τά τον Ε . αι­ώ­να (431 – 551) με Ε­πί­σκο­πο Και­σα­ρεί­ας κα­τέ­χον­τας την 8η θέ­ση με­τα­ξύ των Ε­πι­σκό­πων της Μη­τρο­πό­λε­ως. (Άλ­λες Ε­πι­σκο­πές της Μη­τρο­πό­λε­ως Λα­ρί­σης α­να­φέ­ρον­ται Θη­βών, Δη­μη­τριά­δος, Λα­μί­ας Τρί­κης κ.λ.π. ό­θεν συ­νά­γε­ται ό­τι η ευ­θύ­νη και δι­και­ο­δο­σί­α της Ι­ε­ράς Μη­τρο­πό­λε­ως Λα­ρί­σης ε­κτεί­νον­ταν α­πό την πε­ρι­ο­χή μας μέ­χρι την Θή­βα). ­ ­ ­ Α­πο­κα­λυ­φθεί­σα στο χώ­ρο της Και­σα­ρεί­ας προ ε­τών ε­πι­τύμ­βια μαρ­μά­ρι­νη πλά­κα φέ­ρει η­μι­κα­τε­στραμ­μέ­νο ε­πί­γραμ­μα «­.­..προ­ε­δρί­αν έ­λα­χεν τη Εκ­κλη­σί­α Και­σά­ρων πό­λε­ως Μα­κε­δό­νιος έ­στιν ού­τος α­νήρ τα παντ’ εύ­φη­μος ος Ε­πι­σκο­πή­σας έ­τη εν μή­να έ­να του τή­δε βί­ου εκ­δη­μή­σας μη­νί Ι­α­νου­α­ρί­ω ΚΓ Ινδικτιώνος Ι­Α προς Θε­όν ε­νε­δή­μη­σεν.­.­.» Το ε­πί­γραμ­μα δεν φέ­ρει α­κρι­βή χρο­νο­λό­γη­ση, α­πό το εί­δος ό­μως της γρα­φής και τα λοι­πά στοι­χεί­α, οι ει­δι­κοί το το­πο­θε­τούν στην πε­ρί­ο­δο του 5ου αι­ώ­νος. Συ­νε­πώς κα­τά τον 5ο και 6ο αι­ώ­να έ­δρευ­ε στην Και­σά­ρεια Ε­πι­σκο­πή, η ο­ποί­α πι­θα­νώς να συ­στή­θη­κε και υ­πήρ­χε ί­σως α­πό του 4ου αι­ώ­να α­φ’ ό­του έ­πα­ψαν οι δι­ωγ­μοί και ε­πι­χει­ρή­θη­κε η ορ­γά­νω­ση της Εκ­κλη­σί­ας. Δεν εί­ναι βέ­βαι­α γνω­στό α­πό πό­τε και ως πό­τε α­κρι­βώς λει­τούρ­γη­σε αυ­τή η Ε­πι­σκο­πή. Ά­γνω­στα ε­πί­σης εί­ναι τα πι­θα­νά ό­ρια δι­και­ο­δο­σί­ας, οι δι­α­κο­νή­σαν­τες Ε­πί­σκο­ποι πλην του Μα­κε­δο­νί­ου και κά­θε τι σχε­τι­κό με την ε­νερ­γό ζω­ή και τις δρα­στη­ρι­ό­τη­τές της. Πέ­ρα α­πό την ε­πι­τύμ­βια πλά­κα και τις πλη­ρο­φο­ρί­ες του Κο­νι­δά­ρη που δα­νεί­ζε­ται α­πό το Συ­νέκ­δη­μο του Ι­ε­ρο­κλή, σα μνη­μεια­κές μαρ­τυ­ρί­ες πρέ­πει να θε­ω­ρούν­ται και τα α­πο­κα­λυ­φθέν­τα δά­πε­δα των Πα­λαι­ο­χρι­στι­α­νι­κών εκ­κλη­σι­ών, Α­γί­ας Πα­ρα­σκευ­ής, Βο­σκο­χω­ρί­ου και Α­κρι­νής, που οι ει­δι­κοί τα α­ξι­ο­λο­γούν ως κτί­σμα­τα του 4ου έ­ως του 5ου αι­ώ­νος. Εν­τεύ­θεν των χρό­νων αυ­τών δεν υ­πάρ­χουν άλ­λα στοι­χεί­α. Στην Ε­πι­σκο­πή αυ­τή της Και­σα­ρεί­ας α­σφα­λώς υ­πά­γον­ταν ό­λα τα προς νό­το χω­ριά της ση­με­ρι­νής Μη­τρο­πο­λι­τι­κής Ε­παρ­χί­ας α­φού υ­πά­γον­ταν στη Λά­ρι­σα. Τα δε βό­ρεια ό­ρια δεν εί­ναι γνω­στά, ο­πωσ­δή­πο­τε ό­μως θα πρέ­πει να θε­ω­ρεί­ται βέ­βαι­ο ό­τι ο­λό­κλη­ρη η πε­ρι­ο­χή της ση­με­ρι­νής Μη­τρο­πο­λι­τι­κής Ε­παρ­χί­ας υ­πά­γον­ταν στην ί­δια αυ­τή Ε­πι­σκο­πή. ­ ­ ­ Α­πό του 9ου αι­ώ­νος εί­ναι γνω­στή η Ε­πι­σκο­πή Σερ­βί­ων. Η πρώ­τη μαρ­τυ­ρί­α πε­ρί αυ­τής εί­ναι η «Δι­α­τύ­πω­σις των θρό­νων των Εκ­κλη­σι­ών» υ­πό Λέ­ον­τος Σο­φού (886 – 912). Με τον τί­τλο «Σερ­βί­ων» και έ­δρα τα Σέρ­βια λει­τούρ­γη­σε ως το 1745, ό­πο­τε η έ­δρα της με­τα­φέρ­θη­κε στην Κο­ζά­νη και ο τί­τλος αυ­ξή­θη­κε σε «Σερ­βί­ων και Κο­ζά­νης» υ­πα­γο­μέ­νη πάν­το­τε στη Μη­τρό­πο­λη Θεσ­σα­λο­νί­κης. Και πε­ρί αυ­τής της Ε­πι­σκο­πής δεν εί­ναι γνω­στά τα πε­ρί του α­κρι­βούς χρό­νου σύ­στα­σης και η ο­ποι­α­δή­πο­τε τυ­χόν πα­ρου­σί­α της προ του 9ου αι­ώ­νος που πρέ­πει να θε­ω­ρεί­ται πο­λύ πι­θα­νή. ­ ­ ­ Η εκ­δο­χή ό­τι η Ε­πι­σκο­πή Σερ­βί­ων εί­ναι η συ­νέ­χεια της Ε­πι­σκο­πής Και­σα­ρεί­ας και ό­τι πρό­κει­ται δη­λα­δή α­πλώς πε­ρί με­τα­φο­ράς της έ­δρας α­πό την Και­σά­ρεια στα Σέρ­βια α­βά­σι­μη. Δεν υ­πάρ­χει πε­ρί αυ­τού κα­μί­α α­σφα­λής μαρ­τυ­ρί­α, πέ­ρα α­πό μί­α α­πλή ει­κα­σί­α ό­τι κον­τι­νοί εί­ναι οι συ­νοι­κι­σμοί Και­σα­ρεί­ας και Σερ­βί­ων και υ­πο­βαθ­μι­ζό­ταν η Και­σα­ρεί­α, δι­ά­βη­κε τον Α­λι­άκ­μο­να και βρέ­θη­κε στα Σέρ­βια. ­ ­ ­ Α­πό τον 6ο αι­ώ­να που έ­χου­με μαρ­τυ­ρί­ες για την Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας ως τον 9ο αι­ώ­να που έ­χου­με μαρ­τυ­ρί­ες πε­ρί της Ε­πι­σκο­πής Σερ­βί­ων, υ­πάρ­χει σι­γή πε­ρί τα Εκ­κλη­σι­α­στι­κά της Ε­παρ­χί­ας. Το πι­θα­νό­τε­ρο εί­ναι ό­τι πε­ρί τον 6ο – 7ο αι­ώ­να, για δι­α­φό­ρους ά­γνω­στους λό­γους δι­α­λύ­θη­κε η Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας και η Ε­πι­σκο­πή Σερ­βί­ων εί­ναι άλ­λη που συ­στή­θη­κε με­τα­γε­νέ­στε­ρα. Πρό­κει­ται δη­λα­δή για την κα­τάρ­γη­ση μί­ας Ε­πι­σκο­πής και τη σύ­στα­ση άλ­λης. Κα­τά τους χρό­νους 6ου – 7ου αι­ώ­να έ­χο­με την ει­σβο­λή των Σλά­βων, που κα­θώς δεν εί­χαν α­κό­μα εκ­χρι­στι­α­νι­σθεί ε­πι­δό­θη­καν σε γε­νι­κό­τε­ρους δι­ωγ­μούς και α­να­τρο­πές και η δι­ά­λυ­ση της Ε­πι­σκο­πής πρέ­πει να ο­φεί­λε­ται σε μί­α γε­νι­κό­τε­ρη α­ναγ­κα­στι­κή δι­α­κο­πή της κά­θε Χρι­στι­α­νι­κής και Εκ­κλη­σι­α­στι­κής εκ­δή­λω­σης και δρα­στη­ρι­ό­τη­τας έ­νε­κα των δυ­σά­ρε­στων αυ­τών συμ­βάν­των.

Ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Κ.Μάστορας
εφημέριος τού ενοριακού Ναού Αγίου
Προδρόμου Καισαρειάς

Ο Γερ. Κο­νι­δά­ρης α­σχο­λού­με­νος με τη με­λέ­τη κα­τα­λό­γου Ε­πι­σκο­πών της Μη­τρο­πό­λε­ως Λα­ρί­σης του 10ου αι­ώ­νος κα­τά το ο­ποί­ο με­ρι­κές α­πό τις πα­λαι­ό­τε­ρες Ε­πι­σκο­πές του 5ου αι­ώ­να με­τα­ξύ των ο­ποί­ων και η Και­σα­ρεί­α δεν υ­πήρ­χαν, ση­μει­ώ­νει: «­.­..δεν θα η­δυ­νά­με­θα εν τού­τοις να αρ­νη­θώ­μεν ό­τι κα­τα­στρο­φαί και αλ­λοι­ώ­σεις ε­πήλ­θον κα­τά τας σλα­βι­κάς ε­πι­δρο­μάς του ζ . και η . αι­ώ­νος, ό­τε και ε­κο­ρυ­φώ­θη­σαν και κα­τε­στρά­φη­σαν τό­τε Δί­ον, και αι Θή­βαι, οι Γόμ­φοι, η Και­σά­ρεια.­.. κ.λ.π.­». ­ ­ ­ Άλ­λως τε η Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας υ­πά­γον­ταν στη Μη­τρό­πο­λη Λα­ρί­σης, ε­νώ η των Σερ­βί­ων στη Μη­τρό­πο­λη Θεσ/νί­κης και η εκ­χώ­ρη­ση μί­ας Ε­πι­σκο­πής α­πό Μη­τρό­πο­λη σε Μη­τρό­πο­λη δεν γι­νό­ταν εύ­κο­λα και α­πλώς με την αλ­λα­γή έ­δρας. Αλ­λά και αν ε­πρό­κει­το για αλ­λα­γή έ­δρας έ­πρε­πε να δι­α­τη­ρεί και τον πρώ­το τί­τλο «Και­σα­ρεί­ας»­.­ ­ ­ ­ Μάλ­λον βέ­βαι­ο πρέ­πει να θε­ω­ρεί­ται, ό­τι η Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας ι­δρυ­θεί­σα κα­τά τον 4ο η 5ο αι­ώ­να λει­τούρ­γη­σε ί­σως μέ­χρι τον 7ο αι­ώ­να, ό­πο­τε έ­νε­κα της ει­σβο­λής των Σλά­βων η και εξ άλ­λων σο­βα­ρών λό­γων κα­ταρ­γή­θη­κε ο­ρι­στι­κά α­φού δεν έ­μει­νε καν ως τί­τλος «πά­λαι πο­τέ λαμ­ψά­σης Ε­πι­σκο­πής». 

Γιά τήν αποκατάσταση τής αλήθειας, Ιερά Μητρόπολις Καισάρειας-Σερβίων καί Κοζάνης