Σάββατο 27 Αυγούστου 2011

ΕΝΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΠΑΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

                          ΟΙ ΑΓΡΟΦΥΛΑΚΕΣ

Σκουτελας Δημητριος Αγροφυλακας

Tο επάγγελμα του αγροφύλακα ή δραγάτη όπως τους έλεγαν, ήταν ένα επάγγελμα αρκετά δύσκολο. Ένα επάγγελμα που σε υποχρέωνε να γυρίζεις στην περιοχή που σε είχαν τοποθετήσει, να φοράς πάντα την στολή σου, σε περιοχές πολλές φορές δύσβατες,και περιφραγμένα κτήματα. Μεταφορικό μέσο το γαϊδουράκι, αλλά τις περισσότερες φορές με τα ποδια. Ο αγροφύλακας ξεθεωνόταν στον ποδαρόδρομο. Το ωράριο εξουθενωτικό, από το πρωϊ έως το βράδυ στο καθήκον, δεν ήταν λίγες οι φορές που τον υποχρέωναν να σηκώνεται και το βράδυ, για να λύσει προσωπικές διαφορές των χωρικών, ή να διαπιστώσει κάποια κλοπή ή παράβαση. Δεν ήταν λίγες οι φορές που τους έδιναν εντολές να συνεργασθούν με την αστυνομία, π.χ. για παράνομες φυτείες. Σε συνεργασία με την δασική υπηρεσία, για καταπάτηση δασικής εκτάσεως ή παράνομη ξύλευση. Πολλές φορές με τον στρατό, αλλά και με την αστυνομία, στήνωντας καρτέρι για λαθροθηρία για να συλλάβει επ’αυτοφώρω τον παραβάτη. Ήταν υποχρεωμένοι να γνωρίζουν με κάθε λεπτομέρεια, τις ιδιοκτησίες και τους ιδιοκτήτες, τι καλλιέργεια έκαναν, πόσα στρέμματα γης τους ανοίκαν και σε ποιά τοποθεσία. Ήταν με λίγα λόγια ο φύλακας άγγελος, των γεωργών και των καλλιεργειών τους. Ήταν μια δουλειά όπως είπαμε πιο πάνω, δύσκολη για ένα ακόμη λόγο, εκτός του ότι έπρεπε να ελέγχει και να τιμωρεί τους παραβάτες, έπρεπε και να γίνεται κακός πολλές φορές, με όσους βρίσκονταν σε φιλονικία και δεν δέχονταν τα αδικήματά τους. Είχαν το ελεύθερο να μπαίνουν και να ελέγχουν σε οποιαδήποτε ιδιοκτησία. Ο αγροφύλακας παλιά έδινε επίσημες βεβαιώσεις, σε γεωργούς να παίρνουν δάνεια ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας.
Στον οικισμο Καισαρειας απο τους πρωτους Αγροφυλακες ηταν ο Παπαδοπουλος Αργυριος ή Αργυρς τ΄Γκουρ, ο Σκουτελας Δημητριος ή Μηκας τ΄Μουρμουρα ο Τιωτζιος Γεωργιος απο το χωριο Χρωμιο,ο Ρουσοπουλος Ρουσης του Γεωργιου και τελος ο Τσιγιαννης Γεωργιος.
Για εμας τους πιτσιρικαδες εκεινης της εποχης ηταν ο φοβος και ο τρομος γιατι παντα τους βρισκαμε μπροστα μας,και στην χειροτερη των περιπτωσεων μας επιαναν επ΄αυτοφωρω,πανω στα δενδρα ή μεσα στα μποστανια,και στ΄αμπελια.Εγω προσωπικα εχω να διηγηθω παρα πολλες ιστοριες,με θυματα ασφαλως εμας ολους τους πιτσιρικαδες του οικισμου,που ειχαμε την ατυχια να αντιμετωπιζουμε τον πολυ εξυπνο αγροφυλακα  Μηκα τ΄Μουρμουρα.
(Συνεχιζεται)
--------------------------------------------------------------------------------------------
  


ΧΤΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΑΓΚΟΙ





Χτισιμο διπατης οικιας στον οικισμο 
 


Διπατο της δεκαετιας του 40-50
 
Απο τις σημαντικότερες εικόνες που καθώς τις συναντάμε σήμερα, μας αφυπνίζουν αυτή τη θύμηση, είναι τα παλαιότερα σπίτια. 
Τα σπίτια που γεννήθηκαν οι παππούδες μας, αλλα και αυτοί που μας ανάστησαν, οι γονείς μας, όσα γλυτώσανε απο τα δόκανα των μηχανών, εχουν πιαστεί στα δόκανα του χρόνου και ανυπεράσπιστα αποδομούνται.
Μιλάω για αυτά που προσπερνάμε όλοι χωρίς να τους ρίχνουμε μιά δεύτερη ματιά, σε αυτά που γράφτηκε η ιστορία της κάθε φαμίλιας, και έχουν πλέον τις πόρτες μανταλωμένες και τα δώματα μισογκρεμισμένα.
Eνα  απο αυτά αναπαλαιώθηκε και ειναι του Στεργιου Γκογκομητρου  για να μας θυμίζει την δύναμη και την ομορφιά της απλότητας, ενώ - σε πείσμα των καιρών - υπάρχουν και κάποια που ακόμα κατοικούνται,οπως το διπατο του Κακαρετσα Κωνσταντινου. 
Ρουσοπουλος Θωμας
Χτιστης Μαραγκος
Γερογιαννης Κωστας
Χτιστης
Μονόπατα ή δίπατα τα σπίτια στην Καισαρεια χτιζότανε με πέτρα, και χωμα, λιτά και απέριττα, με καμαρωτά ή ευθύγραμμα πέτρινα ανώφλια στις πόρτες, Οι σκεπές ήτανε δώματα φτιαγμένα απο ξύλα και χώμα ή στην καλύτερη περίπτωση με κεραμίδια.
Εσωτερικά ο διάκοσμος λιτός και αυτός με τα απαραίτητα έπιπλα και χρειαζόμενα για το νοικοκυριό και τις καθημερινές ανάγκες. μήπως θα θέλατε να περιδιαβείτε στα κατατόπια των σπιτιών αυτών και όσοι ζήσατε σε αυτά να τα θυμηθείτε; Βασικα θα ηταν αδικο να μην αναφερθουμε στους κατασκευαστες των κτισματων ειτε προκειτε για σπιτια, ειτε για βοηθητικους χωρους οπως αποθηκες,σταυλους (αχουρια),αχυρωνες,μαγηρια, και αλλα. Χτιστες και μαραγκοι ηταν κατοικοι του οικισμου,και ηταν αρκετοι,ποιους να πρωτοθυμηθουμε τον Καναβα Αντωνιο,τον Ρουσοπουλο Θωμα,τον Μαστρο Κωστα Γερογιαννη, Τσιαγια Γεωργιο,κ.α.
(Συνεχιζεται)--------------------------------------------------------------------------------------

ΓΑΝΩΤΙΔΕΣ

Το επαγγελμα του γανωτη η γανωτζή ή γανωματή ή κασσιτερωτή ή καλαϊτζή είναι από τα πιο παλιά επαγγέλματα. Πολλοί τοποθετούν την ύπαρξη του ακόμη και στα βυζαντινά χρόνια. Ήταν μια δουλειά δύσκολη και υπεύθυνη, αφού πολλές φορές έσωζε τους ανθρώπους από βέβαιο θάνατο , που προκαλούσαν τα αγάνωτα σκεύη.

Τσιαγιας Δημητριος
 Τα περισσότερα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι νοικοκυρές για τις καθημερινές ανάγκες, κυρίως στη μαγειρική, ήταν χάλκινα (μπακιρένια). Με τον καιρό και την πολλή χρήση οξειδώνονταν (σκούριαζαν) και γίνονταν επικίνδυνα. Γι’ αυτό έπρεπε να γανωθούν, δηλαδή να καλυφθεί η επιφάνεια τους μ’ ένα στρώμα κασσίτερου (χαλάι) για να τα κάνει ακίνδυνα από την οξείδωση.

Kατανας Ιωαννης
στο βαθος το εργαστηριο
 Το γάνωμα γινόταν από ειδικούς τεχνίτες τους γανωτήδες. Δεν σπούδαζαν πουθενά. Αυτοδίδακτοι οι περισσότεροι, μετέδιδαν την τέχνη τους από γενιά σε γενιά. Στον οικισμο Καισαρειας υπηρχαν δυο γανωτιδες,ο Δημητριος Τσιαγιας ο οποιος και γανωνε μικρα κυριως σκευη οπως κουταλια,πιρουνια, ο δευτερος γανωτης ηταν ο Γιαννης Κατανας ο οποιος και ασχοληθηκε με το γανωμα μεγαλων σκευων οπως ταψια,κατσαρολες καζανια ( χαλκωματα) κ.λ.π.
Οι περισσότεροι γανωτήδες γύριζαν τις γειτονιές από χωριό σε χωριό, μ’ ένα τσουβάλι στον ώμο, κατάμαυρο από την πολλή χρήση. Εκεί έβαζαν όλα τα σκεύη, που χρησιμοποιούσαν για το γάνωμα. (Συνεχιζεται)
--------------------------------------------------------------------------------------------

ΚΕΡΑΜΙΔΑΔΕΣ ή ΚΕΡΑΜΙΤΖΗΔΕΣ

Κεραμιδάδες ή κεραμιτζήδες ήταν οι τεχνίτες που κατασκεύαζαν στα κεραμοποιεία χειροποίητα κεραμίδια, Λόγω των ειδικών καιρικών συνθηκών που απαιτεί η παραγωγή, οι κεραμοποιοί ασκούσαν τις δραστηριότητές τους από την άνοιξη ως και το φθινόπωρο. Για την κατασκευή μεσολαβούσαν πολλά στάδια επεξεργασίας: εξεύρεση και μεταφορά του «κεραμιδοχώματος» (αργίλου), καθάρισμα και μετατροπή του χώματος σε λάσπη, ειδική επεξεργασία της λάσπης, κατασκευή των κεραμιδιών και τούβλων με βάση τις μήτρες - καλούπια, στέγνωμα (στον ήλιο) και τέλος ψήσιμο στα καμίνια. Ορισμένοι όροι που χρησιμοποιούσαν οι κεραμοποιοί για να προσδιορίσουν κατηγορίες τεχνιτών που εμπλέκονταν στην παραγωγή, ήταν: σουσμετζής, λασπατζής, ρίχτης, κ.ά.

Κεσαριωτες κεραμιτζηδες,ενας εξ΄αυτων ειναι ο Κακαρετσας
Χαρισιος 

Τα καλούπια των δομικών τούβλων (τα οποία κατασκεύαζαν οι ίδιοι ως επί το πλείστον), ήταν ορθογώνια ξύλινα κουτιά που στον πάτο τους είχαν ένα σχήμα (ορθογώνιο ή ρόμβο συνήθως), για να δημιουργηθεί μια εσοχή (για λόγους μονώσεως). Τα αντίστοιχα των κεραμιδιών ήταν σιδερένια σε σχήμα μισού κυλίνδρου, με διαφορετική περίμετρο σε κάθε άκρη (ώστε να δημιουργείται κλίση και να φεύγει το νερό από τις σκεπές). Τα καμίνια είχαν θολωτή στέγη και κατασκευάζονταν από έμπειρους τεχνίτες με λάσπη και πέτρες.
Στην Καισαρεια υπηρχαν τρια κεραμοπιοια, το πρωτο βρισκοταν στη περιοχη Παναγια και σε μικρη αποσταση απο τον ποταμο Αλιακμωνα, ιδιοκτησιας του Χρηστου Καναβα-Δημητριου Παπαδοπουλου (Μητσιος τ΄Νανουλα)-Γιαννη Παπαζηση και Χαρισιου Κακαρετσα,βλεπε φωτογραφια.Το δευτερο Βρισκοταν στη θεση Καϊλιας και ηταν ιδιοκτησιας του Σταυρου Παπατσιμουλη το οποιο και δουλευε ως οικογενεικη επιχηρηση.Και τελος το τριτο για του οποιου την θεση δεν γνωριζω αλλα ιδιοκτητης ηταν ο Χαρισιος Μουταφτσης.
-(Συνεχιζεται) ----------------------------------------------------------------------------------------

ΚΟΥΡΕΑΣ

Ο κουρεας ή «μπαρμπέρης» αναλάμβανε αποκλειστικά το κούρεμα και ξύρισμα των ανδρών (αφού τα σύγχρονα κομμωτήρια άρχισαν να λειτουργούν μόνο τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.Ο κουρεας μάθαινε την τέχνη ως μαθητευόμενος (χωρίς πληρωμή συνήθως), δίπλα σε ένα παλιό κουρέα. Συνήθως παρακολουθούσε απλώς τον κουρέα να εργάζεται (αφού τις περισσότερες φορές δεν κοπίαζε ο ίδιος για την εκπαίδευσή τους) και εξασκούσε στη συνέχεια την τέχνη του σε φίλους και συγγενείς, μέχρι να τελειοποιηθει.

Ο Θανασης Ρουσοπουλος
κουρευει τον Κωστακη
Στεργιοπουλο 1959
 
Οι κουρεας χρησιμοποιούσε κάπως διαφορετικές μεθόδους και τεχνικές αφού κούρευε με χτένα και ψαλίδι και δεν χρησιμοποιούσε τα δάχτυλά του σε συνδυασμό με το ψαλίδι, ενώ δεν έλουζε οπωσδήποτε τους πελάτες τους. Οι τελευταίοι μπορούσαν να απολαύσουν ξύρισμα και περιποίηση προσώπου (με χρήση αρωματικής κολόνιας), επιμέλεια γενειάδας και μουστακιού.
Στο χωριο μας ακομη και σημερα βρισκει κανεις το κουρεα οπως τον αποκαλουν και δεν ειναι αλλος απο τον Αθανασιο Ρουσοπουλο για ενα καλο κουρεμα και ξυρισμα ασφαλως στο σπιτι. Οπως και παλια ετσι και σημερα ο Θανασης ο κουρεας εξασκει το επαγγελμα χομπυ περισσοτερο για εξυπηρετηση των φιλων και χωριανων .Εγω να ευχηθω στο κουρεα και αδελφο μου Θαναση να ειναι καλα και να κουρευει οσο το επιτρεπουν οι δυναμεις του. (Συνεχιζεται)

----------------------------------------------------------------------------------------

ΜΥΛΩΝΑΔΕΣ
Οι μυλωνάδες αλευρόμυλων ασχολούνταν με το άλεσμα του σιταριού ώστε να γίνει αλεύρι. Εργάζονταν τους καλοκαιρινούς μήνες (όταν είχε θεριστεί το σιτάρι) κυρίως σε οικογενειακή βάση, ενώ τον υπόλοιπο χειμώνα απασχολούνταν σε άλλες αγροτικές εργασίες. Οι μύλοι αρχικά ήταν υδροκίνητοι (υδρόμυλοι) κι’ αργότερα μηχανοκίνητοι. Αλευρόμυλοι υπήρχαν σχεδον σε όλα τα χωριά του Τσιαρτσιαμπα οπου φυσικα υπειρχαν ρεματα με αρκετο νερο οστε να μπορει να δωσει κινηση στην μηλοπετρα.
Όλοι οι χωρικοί που καλλιεργούσαν σιτάρι, το θέριζαν και το πήγαιναν στους μυλωνάδες για να το αλέσουν, ώστε να έχουν αποθέματα σε αλεύρι για τον επόμενο χειμώνα, καθως επισης καλαμποκι και κρυθαρι για τις αναγκες τροφης των ζωων, μέχρι τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα (σχεδόν) όλες οι (αγροτικές τουλάχιστον) οικογένειες ζύμωναν μόνες τους το ψωμί. Οι κατοικοι θέριζαν (έκοβαν) τα στάχυα σιταριού από τα χωράφια κι’ έπειτα το «αλωνιζανε» και το «λιχνιζανε», χώριζαν δηλαδή το σιτάρι από τα στάχυα («το κάνανε καρπό»). Τον καρπό αυτό μετέφεραν με γαϊδούρια στους αλευρόμυλους κι’ εκεί ο μυλωνάς έριχνε το σιτάρι στο μύλο για να το αλέσει και να παραχθεί αλεύρι. Οι μυλωνάδες δεν πληρώνονταν συνήθως σε χρήμα, αλλά «παίρνανε δίκιο», δηλαδή αποζημιώνονταν σε είδος (αλεύρι). Σε πολλούς νερόμυλους υπήρχαν και νεροτριβές, όπου έπλεναν τα βαριά μάλλινα υφαντά, όπως κουβέρτες, βελέντζες, τσιόλια κ.α..Στην Καισαρεια υπηρχαν δυο νερομυλοι ο ενας που ηταν ποιο πανω κοντα στο ρεμα ηταν της οικογενειας
Μαστορα Αθανασιου,ενω ο ποιο κατω ηταν της οικογενειας Κακαρετσα Ευαγγελου,και Γεωργιου,ο οποιος και επαψε να λειτουργει πολυ νωριτερα.                                          (Συνεχιζεται)

---------------------------------------------------------------------------------------------

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ 

Αργυριος Ανδρεοπουλος
(ερασιτεχνης φωτογραφος)
Γιαννης Σκανδερης
(ερασιτεχνης φωτογραφος)
     Τόσο στο παρελθόν, όσο και σήμερα, οι φωτογραφίες ήταν και είναι συνυφασμένες με ιδιαίτερες στιγμές της ζωής, γι΄ αυτό και οι περισσότερες αφορούν σε γάμους, βαφτίσια, παρελάσεις, πανηγύρια, ενώ (στο παρελθόν και) οι κάτοικοι μικρών χωριών αξιοποιούσαν (κάποιες φορές) την ευκαιρία για να φωτογραφηθούν, όταν, ως γυρολόγος, τους επισκεπτόταν ο φωτογράφος της ευρύτερης περιοχής,που ακουγε στο ονομα Ηλιας,ηταν ο γεροντακος φωτογραφος που ακουραστος με τα ποδια γυρνουσε ολα τα χωρια του Τσιαρτσιαμπα για να αποθανατισει σε χαρτι σπανιες στιγμες τις καθημερινοτητας των κατοικων.Μερικα χρονια αργοτερα καποιος κατοικος ονοματι Αργυριος Ανδρεοπουλος εφερε απο την Κορεα φωτογραφικη μηχανη,και ετσι δωθηκε η δυνατοτητα να υπαρχουν περισσοτερες φωτογραφισεις,στην συνεχεια δευτερος που αποκτα φωτογραφικη μηχανη στο χωριο ηταν ο Γιαννης Σκανδερης ,και ο Θεμηστοκλης Τζελος.Στις αρχες της δεκαετιας του 60  μαθητης σε τεχνικη σχολη αποκτω και γω την πρωτη μου φωτογραφικη μηχανη,ετσι σημερα εχουμε την τυχη να βρισκουμε αρκετες παλιες φωτογραφιες στα συρταρια και στα μπαουλα των κατοικων,και με αυτο το υλικο εγεινε το ιστολογιο http://www.fotoskesaria.blogspot.com/. καθως και η δημιουργια ενος ψηφιακου αρχειου με πανω απο 1500 φωτογραφιες επισης στο You Tube υπαρχει το Λευκωμα Καισαρειας,και στην σελιδα ROUSNIK2. (Ολες οι φωτογραφιες ειναι στην διαθεση των κατοικων )  
Θεμης Τζελος
(ερασιτεχνης φωτογραφος)

Νικος Ρουσοπουλος
(ερασιτεχνης φωτογραφος)